W dniu 18 listopada Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedział na pytania Sąd Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:62020CN0212

Pytanie 1. o sformułowanie klauzuli
W pierwszym pytaniu Sąd zapytał, czy postanowienie umowy określające kurs kupna i sprzedaży waluty obcej musi być sformułowane w sposób jednoznaczny, tj. czy tak, aby kredytobiorca mógł samodzielnie określić ten kurs w danym dniu, czy tez w świetle rodzaju umowy, jej długoterminowego charakteru, oraz faktu, że wysokość waluty obcej podlega ciągłym ( w każdej chwili) zmianom, możliwe jest sformułowanie postanowienia umownego w sposób ogólniejszy, a mianowicie odnoszący się do rynkowej wysokości waluty, uniemożliwiający wprowadzenie znaczącej nierównowagi ze szkodą dla konsumenta?

TSUE: klauzula musi być jasno sformułowana
Trybunał stwierdził, że artykuł 5 dyrektywy Rady93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993r w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób,  że treść klauzuli umowy kredytu zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem ustalającej cenę zakupu i sprzedaży waluty obcej, do której kredyt jest indeksowany, powinna, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, umożliwić właściwie poinformowanemu oraz uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty obcej stosowanego w celu obliczenia kwoty rat kredytu, w taki sposób, aby konsument miał możliwość w każdej chwili samodzielnie ustalić kurs wymiany stosowany przez przedsiębiorcę.

Pytanie 2. o naprawę abuzywnej klauzuli
Gdyby TSUE odpowiedział twierdzącą na pytanie 1., SR pyta, czy możliwa jest interpretacja takiego ogólnego postanowienia umownego na korzyść konsumenta w ten sposób, że określa ona kurs nie w sposób dowolny, ale wolnorynkowy, zwłaszcza w sytuacji, gdy obie strony tak samo zrozumiały to postanowienie, a kredytobiorca nie był zainteresowany kwestionowaniem go, a także nie zaznajomił się z treścią umowy w trakcie jej zawarcia i przez cały czas jej trwania. Otóż zgodnie z art. 65 kodeksu cywilnego oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, a w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

TSUE: sąd nie może uzupełniać umowy
Trybunał stwierdził zaś, że artykuły 5 i 6 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że stoją na przeszkodzie temu, by sąd krajowy, który stwierdził nieuczciwy charakter warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem w rozumieniu art. 3 ust. 1 tej dyrektywy, dokonał wykładni tego warunku w celu złagodzenia jego nieuczciwego charakteru, nawet jeśli taka wykładnia odpowiadałaby wspólnej woli stron.

To już trzeci wyrok TSUE w polskiej sprawie frankowej. Pierwszy zapadł w dniu 3 października 2019 r.  w głośnej sprawie Dziubak (C-260/18), drugi w dniu 29 kwietnia 2021 r. w odpowiedzi na pytania Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie C‑19/20. Ponadto TSUE w postanowieniu z dnia 10 czerwca 2021 r. w sprawie C-198/20, odpowiadając na pytania SR dla Warszawy-Woli przypomniał temu sądowi, że ochrona przewidziana w dyrektywie w sprawie nieuczciwych warunków przysługuje każdemu konsumentowi, a nie tylko temu, którego można uznać za „właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego przeciętnego konsumenta”.